Η ασθένεια των εμιγκρέδων

Ο Γιόζεφ Κόρμπελ (Josef Korbel / Josef Körbel, 20 Σεπτεμβρίου 1909–18 Ιουλίου  1977) υπήρξε πρέσβης  της Τσεχοσλοβακίας στην Γιουγκοσλαβία κατά τον Μεσοπόλεμο. Με τον τεμαχισμό της Τσεχοσλοβακίας (1938) και την κατάληψή της από τους Γερμανούς (1939), ο Κόρμπελ εκπατρίστηκε στην Αγγλία, στο πλευρό του τσεχοσλοβάκου Προέδρου Έντβαρντ Μπένες, ως σύμβουλός του. Με την παράδοση της Γερμανίας (9 Μαΐου 1945) επανήλθε στην χώρα του μαζί με τον Μπένες, που ασκούσε και πάλι καθήκοντα Προέδρου.Υπηρέτησε και πάλι  ως πρέσβης στο Βελιγράδι της σοσιαλιστικής (πλέον) Γιουγκοσλαβίας του στρατάρχη Τίτο. Ο Κόρμπελ παρέμεινε στην θέση του στο Βελιγράδι και μετά το 1946, οπότε το Κομμουνιστικό Κόμμα ήρθε πρώτο κόμμα με 38% και ο Πρόεδρος Μπένες συνεργαζόταν με τον Κλέμεντ Γκότβαλντ που ανέλαβε διαδοχικά Αντιπρόεδρος και Πρόεδρος της κυβέρνησης.

Το 1948 η κυβέρνηση στην Πράγα περνάει εξ ολοκλήρου στα χέρια των κομμουνιστών με υποστήριξη από την Σοβιετική Ένωση. Ο Κόρμπελ κατηγορείται, δικάζεται ερήμην, και καταδικάζεται σε θάνατο. Γι’ αυτό, ζητεί και παίρνει άμεσα πολιτικό άσυλο στις ΗΠΑ.

Εγκαθίσταται στο Ντένβερ, ιδρύει στο εκεί Πανεπιστήμιο την Μεταπτυχιακή Σχολή Διεθνών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο, και γίνεται ο πρώτος κοσμήτοράς της. Μετά τον θάνατό του το Πανεπιστήμιο του Ντένβερ έδωσε στην Σχολή το όνομά του.

Είναι πατέρας της πρώτης γυναίκας ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, της Μαντλίν Ολπράιτ (Δημοκρατικοί, Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον), και μέντορας της Κοντολίζα Ράις (Ρεπουμπλικάνοι, Πρόεδρος Τζορτζ Μπους ο νεότερος).

Το κείμενο που ακολουθεί είναι από το βιβλίο Korbel, Josef: Twentieth Century Czechoslovakia. Νέα Υόρκη. Columbia University Press, 1977, 185. Η γενίκευση που επιχειρεί νομίζω ότι επιβεβαιώνεται και από τα παραδείγματα της ελληνικής Ιστορίας: Εγγύς Ανατολή 1941-1944, Παρίσι-Λονδίνο και αλλού 1967-1974, για να μη περιλάβω και Μόσχα 1945-1974…

Οι εκπατρισμένοι για πολιτικούς λόγους είναι παράξενοι άνθρωποι. Ξεριζωμένοι από το εθνικό περιβάλλον τους και στερημένοι από οποιαδήποτε πολική βάση, μάχονται μεταξύ τους για την εξουσία. Συχνά καλύπτουν τις προσωπικές φιλοδοξίες τους με υψιπετείς πατριωτικές διακηρύξεις. Ονειρεύονται και απεργάζονται, μπαίνουν σε συμμαχίες που αλλάζουν αδιάκοπα και, αναζητώντας ασφάλεια, συχνά όμως βρίσκονται με όντως παράξενους σύνευνους. Όλα αυτά πρέπει να τα κάνουν όχι μόνον χωρίς να φέρουν σε δύσκολη θέση την χώρα που τους φιλοξενεί ως προς την άσκηση της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής της, αλλά και χωρίς να χάνουν από τα μάτια τους τον τελικό στόχο τους, που είναι να επαναπατριστούν και να αναλάβουν εκ νέου ηγετικές θέσεις. Τα κίνητρα των εκπατρισμένων για πολιτικούς λόγους είναι μάλλον περισσότερο πατριωτικά από ότι το αντίθετο· ωστόσο, οι μέθοδοί τους είναι κηλιδωμένες από την απογοητευτική κατάστασή τους. Για τους Ρώσους εκπατρίστηκαν μετά από την Οκτωβριανή Επανάσταση είχε δημιουργηθεί ένας κατάλληλος όρος: «εμιγκρανστσίνα» (η «ασθένεια των εμιγκρέδων»). Πολλοί από τους Τσεχοσλοβάκους εκπατρισμένους δεν είχαν ανοσία σ’ αυτήν την ασθένεια.